Praca na budowie wiąże się z różnego rodzaju niebezpiecznymi sytuacjami, które mogą zagrażać zdrowiu, a w skrajnych przypadkach nawet życiu pracowników. Dlatego tak ważne jest, by każdy pracownik stosował się do przepisów BHP. Na co należy szczególnie uważać?
Oto niektóre z niebezpieczeństw, na które narażeni są budowlańcy w codziennej pracy.
Upadki z wysokości
To jedno z najpoważniejszych zagrożeń w pracy budowlańca. Do upadku może dojść podczas pracy na rusztowaniach, dachach, drabinach czy innych podwyższeniach.
Uderzenie obiektem spadającym
Pracownicy mogą zostać ranni przez spadające narzędzia, materiały budowlane i inne przedmioty, szczególnie gdy pracują poniżej innych osób (np. na rusztowaniu) lub w pobliżu operacji podnoszenia materiałów.
Wypadki przy obsłudze maszyn
Nieprawidłowa obsługa lub awaria maszyn czy urządzeń budowlanych może prowadzić do poważnych wypadków, w tym przygniecenia, amputacji czy innych obrażeń.
Ekspozycja na szkodliwe substancje
Praca na budowie może wiązać się z ekspozycją na azbest, pyły krzemowe, ołów, farby zawierające toksyczne substancje, rozpuszczalniki czy inne niebezpieczne materiały.
Przeciążenia mięśni i urazy
Dźwiganie ciężarów, ciągłe zginanie się, noszenie, pchanie lub ciągnięcie ciężkich przedmiotów – mogą prowadzić do przeciążeń, skręceń i innych urazów mięśniowo-szkieletowych.
Porażenie prądem elektrycznym
Praca przy układaniu, a także w pobliżu instalacji elektrycznych, zwłaszcza na otwartym powietrzu, niesie ryzyko porażenia prądem lub wybuchu pożaru.
Hałas
Długotrwała ekspozycja na wysoki poziom hałasu z maszyn budowlanych może prowadzić do uszkodzenia słuchu. Ryzyko potęgowane jest przez brak lub niewłaściwe stosowanie słuchawek tłumiących i stoperów.
Wibracje
Stała praca z narzędziami wibrującymi, takimi jak młoty pneumatyczne, może prowadzić do zaburzeń krążenia, bólu stawów i innych problemów zdrowotnych.
Trudne warunki pogodowe
Praca na zewnątrz naraża pracowników na skrajne temperatury (upały i mróz), co może skutkować udarami słonecznymi, odmrożeniami, hipotermią i innymi problemami ze zdrowiem.
Zagrożenia biologiczne
Kontakt z glebą, wodą lub odpadami na placu budowy wiąże się z ekspozycją na szkodliwe mikroorganizmy. Może dochodzić do alergii, zakażeń i rozwijania się chorób.
Aby zminimalizować ryzyko wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych, pracodawcy muszą zapewnić pracownikom odpowiednie środki bezpieczeństwa. Absolutną podstawą są szkolenia BHP, bez których żaden pracownik nie może rozpocząć pracy. Ponadto pracodawcy mają obowiązek dostarczyć każdej osobie odpowiedni sprzęt ochronny, np. odzież ochronną, kaski, okulary, słuchawki, rękawice i inne. Ważne jest także to, by podwładni znali procedury i środki ochrony zbiorowej np. ścieżki bezpiecznego przemieszczania się po placu budowy czy procedury w przypadku wystąpienia niebezpiecznych sytuacji (np. pożarów, wypadków). Kolejną istotną kwestią są regularne kontrole stanu technicznego sprzętu i maszyn.
Pracownicy z kolei powinni przestrzegać zasad bezpieczeństwa, używać przydzielonego sprzętu ochronnego i zgłaszać wszelkie niebezpieczne sytuacje.
Wypadek na budowie – gdzie zgłosić?
Co robić, gdy doszło do wypadku przy pracy na budowie? Każdy budowlaniec powinien wiedzieć, gdzie i jak należy zgłaszać takie wypadki. Oto, co należy zrobić krok po kroku.
Pracodawca
Gdy doszło do wypadku na budowie, najpierw należy niezwłocznie powiadomić swojego bezpośredniego przełożonego lub osobę odpowiedzialną za bezpieczeństwo na miejscu pracy. Pracodawca (lub osoba przez niego wyznaczona) ma obowiązek niezwłocznie udzielić pierwszej pomocy i w razie potrzeby wezwać pomoc medyczną. Ponadto, pracodawca jest zobowiązany do dokładnego zarejestrowania wypadku w dokumentacji firmy. W szczególności tworzony jest tzw. protokuł wypadkowy.
Państwowa Inspekcja Pracy
Pracodawca ma obowiązek zgłosić każdy wypadek przy pracy do właściwego względem lokalizacji Okręgowego Inspektoratu Pracy w terminie do 14 dni od dnia zdarzenia. W przypadkach poważnych wypadków, takich jak te, które skutkują ciężkimi obrażeniami lub śmiercią pracownika, zgłoszenia należy dokonać niezwłocznie. PIP przeprowadza postępowanie wyjaśniające w celu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, w szczególności zaniedbań po stronie pracodawcy lub pracownika.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Jeżeli w wyniku wypadku pracownik stanie się niezdolny do pracy na okres dłuższy niż 7 dni, pracodawca jest zobowiązany zgłosić wypadek do ZUS poprzez odpowiedni formularz (ZUS Z-10) w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji o niezdolności do pracy danej osoby. Zgłoszenie to jest podstawą do wypłaty świadczeń z tytułu wypadku przy pracy.
Policja
W przypadku poważnych wypadków na budowie warto również powiadomić policję, szczególnie jeśli wypadek spowodował poważne obrażenia lub śmierć. Policja może przeprowadzić własne dochodzenie w celu ustalenia okoliczności wypadku.
Prokuratura
Kiedy doszło do wypadku śmiertelnego lub gdy istnieje podejrzenie popełnienia przestępstwa (np. naruszenia przepisów BHP), konieczne może być zgłoszenie wypadku do prokuratury. Tego typu zgłoszenia dokonuje zazwyczaj Państwowa Inspekcja Pracy lub policja.
Zgłaszanie wypadków jest ważne nie tylko z punktu widzenia obowiązków prawnych, ale także w celu zapobiegania przyszłym wypadkom. Dokładna analiza przyczyn pozwala bowiem na wprowadzenie odpowiednich środków zaradczych.